سیستم برق ماشین یکی از سیستم‌هایی است که در ماشین بکار میرود، کوئل یکی از اجزای سیستم برقی ماشین است.ماشین برای اینکه روشن شود نیاز به یک جرقه است، زمانی که این جرقه یا ولتاژ برای روشن شدن به ماشین نرسد به قطعه‌ای بنام کوئل نیاز است.
کوئل کار برقرسانی به شمع خودرو را بر عهده دارد و در بعضی از ماشین‌ها به ازای هر شمع یک کوئل وجود دارد تا اگر یکی خراب شد دیگری کار آن را انجام دهد.
موتور ماشین برای اینکه به حرکت در بیاید، هوا را میکشد و با متراکم کردن مخلوط سوخت و هوا و ایجاد احتراق در آن روشن میشود.
برای انجام احتراق و ایجاد جرقه نیاز است که جریان برق در شمع ماشین به سرسیلندرها برسد تا جرقه ایجاد شود.
برای اینکه این جرقه بتواند احتراق ایجاد کند نیاز به ولتاژ بالایی دارد، این در حالی است که ولتاژ باتری ماشین تنها 12 ولت است، برای این کار قطعه‌ای نیاز است که این ولتاژ را بتواند افزایش دهد، این قطعه کوئل یا سیم پیچ احتراقی است.
این قطعه در واقع یک سیم پیچ تقویت کننده است که ولتاژ تولیدی باتری ماشین را تقویت میکند.
این قطعه در انواع مختلفی است و در صنایع دیگری بجز ماشین نیز کاربرد دارد .
ساختار و اجزای کوئل
این قطعه در حالت کلی دارای سه بخش اصلی است :
سیم پیچ اولیه :
تعداد دور سیم‌های دور این سیم پیچ در حدود 250 تا 350 حلقه است که باعث ایجاد مقاوت 3 اهمی میشود.
سیم پیچ ثانویه :
تعداد دور سیم پیچ این سیم پیچ در حدود 15 تا 30 حلقه است.
هسته مرکزی :
آن از نوعی آلیاژ مخصوص و مقاوم به حرارت مانند آلیاژ پلاتین ساخته میشود.
از بخش‌های دیگر کوئل عبارت است از :
پایه جرقه زنی :
تعداد این پایه‌ها براساس تعداد سیلندرهای موتور است.
عایق سیم‌پیچ‌ها :
آن را در بین سیم پیچها بکار میبرند تا در اثر حرارت مانع از آسیب رسیدن به آنها شوند.
بدنه اصلی :
بدنه معمولا از جنس آلومینیوم است که ضریب انتقال حرارت بالا را دارد.
جنس سیم پیچها معمولا از مس است.
ساختار آن به گونه‌ای است که سیم پیچ اولیه را به دور سیم پیچ ثانویه می‌پیچند.
هر دوی این سیم پیچها به دور یک هسته واحد پیچیده میشود.
جریان برق وارد سیم پیچ اولیه میشود و با دور پایین باعث القای الکتریکی در سیم پیچ ثانویه با دور بالا میشود.
این انتقال ولتاژ، برق وارد شده را تا چندین هزار برابر افزایش میدهد.
انواع کوئل ماشین
کوئلها به دو صورت هستند :
- با وایر
- بدون وایر
نوع با وایر آن با سیم است، که این نوع در ماشینهای قدیمی‌تر کاربرد دارد و نقش وایر، انتقال برق از کوئل به شمع است.
این نوع به دو گروه تقسیم میشوند :
گروه اول :
این نوع بنام کوئلهای معمولی در ماشینهای کاربراتوری و در خودروهای انژکتوری که سیستم دلکو دارند مانند پراید انژکتوری مدل کیا( زیمنس قدیم)و در ماشینهای مختلف دیگر به صورت خشک(پراید و پژو کاربراتوری) و روغنی مانند ( پیکان، نیسان کاربراتوری) کاربرد دارد.
گروه دوم :
نوعی است که در بیشتر ماشینهای انژکتوری مدل ساژم و زیمنس کاربرد دارد و جرقه زنی در آن به طور همزمان، دو به دو در سیلندرهای یک و چهار و دو و سه انجام میشود، این نوع در سیستم‌های انژکتوری به دو شکل مورد استفاده قرار میگیرند.
شکل اول کوئل دوبل است، سیستم جرقه‌زنی بیشتر ماشینهای انژکتوری از نوع بدون دلکو( مقسم برق) هستند و کوئل سیستم جرقه زنی انژکتوری آنها با اندکی تفاوت از نظر شکل ظاهری مانند کوئل معمولی( کاربراتوری ) بعنوان افزاینده ولتاژ کار میکند، با این تفاوت که ولتاژ تولیدی ماشینهای انژکتوری بیشتر از نوع معمولی است، در بیشتر ماشینهای انژکتوری جرقه بصورت دو به دو ارسال میشود.
شکل دوم نیزدر ماشینهای جدیدتر است که برای هر سیلندر یک کوئل استفاده میشود و جرقه زنی بصورت تکی انجام میشود.
امروزه از نوع بدون وایر استفاده میشود. که مستقیما روی شمع‌ها سوار میشود، تا با انتقال مستقیم جریان برق از افت ولتاژ و انرژی جلوگیری کند.
کوئلهای بدون وایر نیز به دو دسته تقسیم میشوند :
نوع اول :
کوئلهای دوبل بدون وایر کتابی، که بیشتر در ماشینهای 206، زانتیا و ... استفاده میشود.
نوع دوم :
کوئلهای بدون وایر تکی هستند که آنها را به نام قلمی یا مدادی در بازار میشناسند، از این نوع اکثرا در ماشینهای انژکتوری پیشرفته استفاده میشود، آن دارای ولتاژ تولیدی بالاتری نسبت به بقیه انواع آن بوده و در خودروهایی مانند بنز، پژو407 ، 607، ال نود و...بکار میرود.
علایم خرابی کوئل ماشین
- جرقه ناقص و عملکرد نادرست شمع ماشین
- افزایش مصرف سوخت
- بد استارت خوردن ماشین
- لرزش و کوبش در موتور
- روشن شدن چراغ چک
- ریپ زدن ماشین
- نداشتن جرقه در سیلندرها
چند نکته درباره کوئل ماشین
- قیمت کوئل به مدل ماشین بستگی دارد.
- کوئل برق را از باتری ماشین میگیرد.
- کوئل ولتاژ برق را چندبرابر میکند تا جرقه زنی انجام شود.
- چنانچه کوئل خراب شود امکان دارد سایر قطعات ماشین هم خراب شود.
- از اثرات خرابی کوئل دوبل روشن نشدن موتور است.
- برای تست کوئل باید از مولتی متر استفاده کرد.
- عیب یابی کوئل دوبل به وسیله دستگاه دیاگ و مولتی متر انجام میشود.
